Muziek in ieders lijf: enkele bespiegelingen over DKO, musiceren en beweging

Het Deeltijds Kunstonderwijs van vandaag is een onderwijsvorm die meer dan ooit in beweging is en bruist van de activiteiten. En toch schort er wat aan. Al jaren zeggen sommigen, de één al wat meer vanop de zijlijn dan de ander, dat heel wat zaken pedagogisch anders aangepakt moeten worden. Hun kritieken kregen onlangs ook weerklank in het rapport “Kwaliteit en Consistentie. Kunst- en cultuureducatie in Vlaanderen” (2007), waarin onderzoekster Anne Bamford haar bevindingen formuleert over de kwaliteit van kunst- en cultuureducatie in Vlaanderen. In deze tekst vertrek ik van Bamfords kritiek op de pedagogische principes van wat zij aanduidt als de gangbare traditionele benadering in het DKO

Evaluatie in de instrumentles: pleidooi voor systematisering en explicitering

Aan de vooravond van de hervormingen die het Deeltijds Kunstonderwijs idealiter moeten leiden naar een inhoudelijke vernieuwing, is een reflectie over evaluatie in de instrumentles bijzonder op zijn plaats. Evaluatie is immers onlosmakelijk verbonden met lesgeven. “To teach is to assess”, zei Keith Swanwick (1988) . Evaluatie is dan ook een weerspiegeling van de inhoudelijke keuzes die zowel de school als de individuele leraars maken om het leerproces van de aanstormende muzikanten in goede banen te leiden. Bovendien is het zo dat leerlingen hun leerproces afstemmen op de wijze waarop ze geëvalueerd worden. Nadenken over evaluatie brengt ons daarom naar de kern van pedagogie en didactiek

Evaluatie in het deeltijds kunstonderwijs: het schietlood in actie

Leerlingenevaluatie wordt in het deeltijds kunstonderwijs op zeer diverse wijze ingevuld. Ze gebeurt veelal op het niveau van de klas, gekarakteriseerd door de intuïtieve aanpak van elke individuele leraar. Deze tekst bevat een pleidooi voor een evaluatiesysteem dat werkzaam is op alle niveaus van de school en zowel het leerproces van de leerling, het didactisch handelen van de leraar, het inhoudelijk beleid van de school als de communicatie met de ouders ondersteunt. Op basis van een theoretische uitwerking die aansluit bij de didactiek van het ‘begeleid zelf- standig leren’ (uitgangspunten) wordt evaluatie gesystematiseerd in een geheel van elementen (mogelijkheidsvoorwaarden) die bijdragen tot de creatie van een krachtige leeromgeving. Vervolgens wordt een prototype van een evaluatieformulier uitgewerkt dat aansluit bij de geformuleerde uitgangspunten en mogelijkheidsvoorwaarden. De inhoud van dit for- mulier is geïnspireerd door het onderzoek naar flow experience en maakt het mogelijk om naast de instrumentaal-technische en artistieke vaar- digheden ook de motivatie en de cognitieve vaardigheden van een leer- ling diepgaand te evalueren

The role of the body in instrumental and vocal music pedagogy : a dynamical systems theory perspective on the music teacher's bodily engagement in teaching and learning

Instrumental and vocal teachers often employ their body in teaching to facilitate sensorimotor engagement with the voice or an instrument. Yet, teacher's bodily engagement in instrumental and vocal education is scarcely addressed in music educational research studies. In our view, this scarcity is related to the lack of a framework about the role of the music teacher's body in instrumental and vocal education. In this article, we will adopt a dynamical systems theory perspective to set first steps in conceptualizing the role of the instrumental and vocal teacher's body in teaching and learning music. From this perspective, learning processes are viewed as emerging from the learner's goal-oriented, situated, adaptive actions in the learning environment. Teachers play a significant role in that environment, due to the different types of constraints (e.g., environmental and task constraints) they can introduce to aid learners in finding a solution for a musical task. In this article, we argue that different types of teacher's bodily engagement can act as constraints in instrumental and vocal music learning, thereby facilitating the learning process in non-verbal ways. To demonstrate this, we describe four types of bodily involvement: physical modeling, action demonstration, pedagogical gestures and touch. In summary, based on existing theoretical and empirical research, the article will present a first conceptualization of the role of the music teacher in instrumental and vocal education viewed from a dynamical systems approach

Flourishing in resonance : joint resilience building through music and motion

Worldwide, children face adverse childhood experiences, being exposed to risks ranging from, exposure to political violence and forced migration over the deleterious effects of climate change, to unsafe cultural practices. As a consequence, children that seek refuge or migrate to European countries are extremely vulnerable, often struggling with integration in school, peer community, and their broader social circle. This multifaceted struggle can derive from external factors, such as the adaptation process and contact with other children, or internal factors such as the fears and trauma that every child carries within them since they departed from their homeland. To bounce, grow, connect, and create in both adversity and opportunity, children need to build resilience, i.e., the capacity of an individual to maintain stable psychological functioning throughout the course of adversity. On the one hand, building resilience requires developing a set of individual skills (internal protective factors), such as self-control, emotion regulation, self-esteem, and agency. On the other hand, building resilience involves developing social skills (external protective factors), connection, and close relationships. In this theoretical contribution, we review and map existing research to argue that activities based on the combination of music and movement has a strong potential to intensively build resilience. First, we connect the concepts of resilience and eudaimonia, based on the protective factors and key components of resilience. Then we discuss how music and movement, separately, may contribute to building resilience. Next, drawing on the basic mechanisms of musical sense-making, we argue that through combining music and movement, children engage in empowering musical sense-making processes that support building resilience, and in this way, support them to grow together and deeply experience eudaimonic values such as self-awareness, confidence and self-esteem, personal autonomy, connection, belonging, and bonding. Finally, we connect theory to practice. Based on the presented theoretical elaborations and on the authors’ experience as practitioners, we propose a set of guiding principles for the design of movement-based musical activities that foster the internal and external factors necessary to build resilience

Music performance and the mediality of the musical instrument: an Activity Theory perspective

Music performance is all about the expressive communication of artistic ideas. To express these ideas to an audience, musicians depend on their musical instrument. Within the embodied music cognition paradigm the musical instrument is considered to be a multimodal technology that mediates between the performers mind (musical ideas) and physical energy (the sounding music) (Leman, 2007). But what exactly does this mediating role consists of? Is the musical instrument a mere material channel through which pre-defined meaning is transferred to the listener? Or does it play a constitutive role for the generation and communication of musical meaning